Digital Corpus for Graeco-Arabic Studies

Aristotle: Categoriae (The Categories)

Ἐναντίον δέ ἐστιν ἐξ ἀνάγκης ἀγαθῷ μὲν κακόν· τοῦτο δὲ δῆλον τῇ καθ᾿ ἕκαστον ἐπαγωγῇ, οἷον ὑγιείᾳ νόσος καὶ ἀνδρείᾳ δειλία, ὁμοίως δὲ καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων. Κακῷ δὲ ὁτὲ μὲν ἀγαθὸν ἐναντίον, ὁτὲ δὲ κακόν· τῇ γὰρ ἐνδείᾳ κακῷ ὄντι ἡ ὑπερβολὴ ἐναντίον κακὸν ὄν· ὁμοίως δὲ καὶ ἡ μεσότης ἐναντία ἑκατέρῳ, οὖσα ἀγαθόν. Ἐπ᾿ ὀλίγων δ᾿ ἂν τὸ τοιοῦτον ἴδοι τις, ἐπὶ δὲ τῶν πλείστων ἀεὶ τῷ κακῷ τὸ ἀγαθὸν ἐναντίον ἐστίν.

Ἔτι ἐπὶ τῶν ἐναντίων οὐκ ἀναγκαῖον, ἐὰν θάτερον ᾖ, καὶ τὸ λοιπὸν εἶναι. Ὑγιαινόντων μὲν γὰρ ἁπάντων ὑγίεια μὲν ἔσται, νόσος δὲ οὔ· ὁμοίως δὲ καὶ λευκῶν ὄντων ἁπάντων λευκότης μὲν ἔσται, μελανία δὲ οὔ. Ἔτι εἰ τὸ Σωκράτην ὑγιαίνειν τῷ Σωκράτην νοσεῖν ἐναντίον ἐστί, μὴ ἐνδέχεται δὲ ἅμα ἀμφότερα τῷ αὐτῷ ὑπάρχειν, οὐκ ἂν ἐνδέχοιτο τοῦ ἑτέρου τῶν ἐναντίων ὄντος καὶ τὸ λοιπὸν εἶναι· ὄντος γὰρ τοῦ Σωκράτην ὑγιαίνειν οὐκ ἂν εἴη τὸ νοσεῖν Σωκράτην.

Δῆλον δὲ ὅτι καὶ περὶ ταὐτὸν ἢ εἴδει ἢ γένει πέφυκε γίνεσθαι τὰ ἐναντία. Νόσος μὲν γὰρ καὶ ὑγίεια ἐν σώματι ζῴου πέφυκε γίνεσθαι, λευκότης δὲ καὶ μελανία ἁπλῶς ἐν σώματι, δικαιοσύνη δὲ καὶ ἀδικία ἐν ψυχῇ ἀνθρώπου.

Ἀνάγκη δὲ πάντα τὰ ἐναντία ἢ ἐν τῷ αὐτῷ γένει εἶναι ἢ ἐν τοῖς ἐναντίοις γένεσιν, ἢ αὐτὰ γένη εἶναι. Λευκὸν μὲν γὰρ καὶ μέλαν ἐν τῷ αὐτῷ γένει (χρῶμα γὰρ αὐτῶν τὸ γένος), δικαιοσύνη δὲ καὶ ἀδικία ἐν τοῖς ἐναντίοις γένεσιν (τοῦ μὲν γὰρ ἀρετή, τοῦ δὲ κακία τὸ γένος)· ἀγαθὸν δὲ καὶ κακὸν οὐκ ἔστιν ἐν γένει, ἀλλ᾿ αὐτὰ τυγχάνει γένη τινῶν ὄντα.

والشر ضرورة مضاد للخير وذلك بين بالاستقرا فى الجزويات مثال ذلك المرض للصحة والجور للعدل والجبن للشجاعة وكذلك ايضا فى سائرها فاما المضاد للشر فربما كان الخير وربما كان الشر فان النقص هو شر يضاد الافراط وهو شر وكذلك التوسط مضاد لكل واحدة منهما وهو خير وانما يوجد ذلك فى اليسير من الامور فاما فى اكثرها فانما الخير دايما مضاد للشر وايضا فان المتضادين ليس واجبا ضرورة متى كان احدهما موجودا ان يكون الباقى موجودا وذلك انه ان كانت الاشيأ كلها صحيحة فان الصحة تكون موجودة فاما المرض فلا وان كانت الاشيأ كلها بيضا فان البياض موجود فاما الاسود فلا وايضا ان كان ان سقراط صحيح مضاد لان سقراط مريض وكان لا يمكن ان يكونا جميعا موجودين فيه بعينه فليس يمكن متى كان احد هذين المتضادين موجودا ان يكون الباقى ايضا موجودا فانه متى كان موجودا ان سقراط صحيح فليس يمكن ان يكون موجودا ان سقراط مريض ومن البين ان كل متضادين فانما شأنهما ان يكونا فى شى واحد بعينه فان الصحة والمرض فى جسم الحى والبياض والسواد فى الجسم على الاطلاق والعدل والجور فى نفس الانسان وقد يجب فى كل متضادين اما ان يكونا فى جنس واحد بعينه واما ان يكونا فى جنسين متضادين واما ان يكونا انفسهما جنسين فان الابيض والاسود فى جنس واحد بعينه وذلك ان جنسهما اللون فاما العدل والجور ففى جنسين متضادين فان الجنس لذاك فضيلة ولهذا رذيلة واما الخير والشر فليس فى جنس بل عما انفسها جنسان لاشياء *