De Aere, Aquis, Locis (Airs, Waters, Places)
15. Περὶ δὲ τῶν ἐν Φάσει, ἡ χώρη ἐκείνη ἑλώδης ἐστὶ καὶ θερμὴ καὶ ὑδατεινὴ καὶ δασεῖα· ὄμβροι τε αὐτόθι γίγνονται πᾶσαν ὥρην πολλοί τε καὶ ἰσχυροί· ἥ τε δίαιτα τοῖσιν ἀνθρώποισιν ἐν τοῖσιν ἕλεσίν ἐστιν· τά τε οἰκήματα ξύλινα καὶ καλάμινα ἐν τοῖσιν ὕδασι μεμηχανημένα· ὀλίγῃ τε χρέονται βαδίσει κατὰ τὴν πόλιν καὶ τὸ ἐμπόριον, ἀλλὰ μονοξύλοισι διαπλέουσιν ἄνω καὶ κάτω· διώρυγες γὰρ πολλαί εἰσιν. Τὰ δὲ ὕδατα θερμὰ καὶ στάσιμα πίνουσιν, ὑπό τε τοῦ ἡλίου σηπόμενα, καὶ ὑπὸ τῶν ὄμβρων ἐπαυξανόμενα. Αὐτός τε ὁ Φάσις στασιμώτατος πάντων τῶν ποταμῶν καὶ ῥέων ἠπιώτατα· οἵ τε καρποὶ γιγνόμενοι αὐτόθι πάντες ἀναλδέες εἰσὶ, καὶ τεθηλυσμένοι, καὶ ἀτελέες, ὑπὸ πολυπληθείης τοῦ ὕδατος· διὸ καὶ οὐ πεπαίνονται· ἠήρ τε πουλὺς κατέχει τὴν χώρην ἀπὸ τῶν ὑδάτων. Διὰ ταύτας δὴ τὰς προφάσιας τὰ εἴδεα ἀπηλλαγμένα τῶν λοιπῶν ἀνθρώπων ἔχουσιν οἱ Φασιηνοί· τά τε γὰρ μεγέθεα μεγάλοι, τὰ πάχεα δ᾿ ὑπερπαχέες· ἄρθρον τε κατάδηλον οὐδὲν, οὐδὲ φλέψ· τήν τε χροιὴν ὠχρὴν ἔχουσιν, ὥσπερ ὑπὸ ἰκτέρου ἐχόμενοι· φθέγγονταί τε βαρύτατον ἀνθρώπων, τῷ ἠέρι χρεώμενοι οὐ λαμπρῷ, ἀλλὰ χνοώδει τε καὶ διερῷ· πρός τε τὸ ταλαιπωρέειν τὸ σῶμα ἀργότεροι περφύκασιν· αἵ τε ὧραι οὐ πολὺ μεταλλάσσουσιν, οὔτε πρὸς τὸ πνῖγος, οὔτε πρὸς τὸ ψύχος· τά τε πνεύματα τὰ πολλὰ νότια, πλὴν αὐρῆς μιῆς ἐπιχωρίης· αὕτη δὲ πνέει ἐνίοτε βίαιος, καὶ χαλεπὴ, καὶ θερμὴ, καὶ Κέγχρονα ὀνομάζουσι τοῦτο τὸ πνεῦμα. Ὁ δὲ βορέης οὐ σφόδρα ἀφικνέεται· ὁκόταν δὲ πνέῃ, ἀσθενὴς καὶ βληχρὸς. Περὶ μὲν τῆς φύσιος τῆς διαφορῆς καὶ τῆς μορφῆς τῶν ἐν τῇ Ἀσίῃ καὶ τῇ Εὐρώπῃ οὕτως ἔχει.
ان الناس الذين يسكنون أرض فأسيس فان بلادهم بطائحية حارة ندية أشبة ويكون فيها أولاد كثير أقوياء
ان أغذية هؤلاء الناس هى من تلك البطائح ومنازلهم من قصب وخشب احتالوا لبنائها فى داخل البطائح فلذلك يقل مشيهم فى الاسفار وغيرها من الامصار لسباحتهم بالخشب فوق وأسفل من قبل ما فيها من المواضع المنحدرة والمتصمدة
ان أولائك يشربون مياها حارة قائمة قد عفنت من قبل الشمس وكثرت من قبل الامطار
ان هذا النهر الذى يدعى فاسيس هو ماء قائم لا يبرح ما لا يقوم غيره من الانهار فان سال سال قليلا رقيقا رويدا
ان ثمار هذه البلاد ليس لها طعم وهى رخوة غير تامة لكثرة المياه ولذلك لا تنضج أيضا
ان هواء كثيرا ينحط وينصب فى تلك البلاد من قبل الامطار
لهذه العلة اختلفت صور أهل فاسيس من بين صور سائر الناس لانهم فى السمان سمان وفى الجسام جسام فتكون أوصالهم وعروقهم غائرة فى اللحم لا ترى ان ألوانهم تضرب الى الصفرة شبه من به الماء الاصفر
ان رياح هذه البلاد جنوبية ولها ريح واحدة بلادية فربما هبت هبوبا شديدا مفسدا حارا ويسميها أهل البلاد قنخرون وأما الشمال فليست تهب فيها لانها لا تبلغ اليها بلوغا كاملا فان هبت هبت هبوبا ضعيفا لا يستبين
هذا رأيى وقولى فى طبيعة الناس واختلاف صورهم الذين ينزلون آسية