Digital Corpus for Graeco-Arabic Studies

Hippocrates: De Aere, Aquis, Locis (Airs, Waters, Places)

2. Καὶ ἀπὸ τουτέων χρὴ ἐνθυμέεσθαι ἕκαστα. Εἰ γὰρ ταῦτα εἰδείη τις καλῶς, μάλιστα μὲν πάντα, εἰ δὲ μὴ, τά γε πλεῖστα, οὐκ ἂν αὐτὸν λανθάνοι ἐς πόλιν ἀφικνεόμενον, ἧς ἂν ἄπειρος ᾖ, οὔτε νουσήματα ἐπιχώρια, οὔτε τῶν κοινῶν ἡ φύσις ὁκοίη τίς ἐστιν· ὥστε μὴ ἀπορέεσθαι ἐν τῇ θεραπείῃ τῶν νούσων, μηδὲ διαμαρτάνειν, ἃ εἰκός ἐστι γίγνεσθαι, ἢν μή τις ταῦτα πρότερον εἰδὼς προφροντίσῃ. Περὶ ἑκάστου δὲ, χρόνου προϊόντος καὶ τοῦ ἐνιαυτοῦ, λέγοι ἂν ὁκόσα τε νουσήματα μέλλει πάγκοινα τὴν πόλιν κατασχήσειν ἢ θέρεος ἢ χειμῶνος, ὁκόσα τε ἴδια ἑκάστῳ κίνδυνος γίγνεσθαι ἐκ μεταβολῆς τῆς διαίτης. Εἰδὼς γὰρ τῶν ὡρέων τὰς μεταβολὰς καὶ τῶν ἄστρων ἐπιτολάς τε καὶ δύσιας, καθότι ἕκαστον τουτέων γίγνεται, προειδείη ἂν τὸ ἔτος ὁκοῖόν τι μέλλει γίγνεσθαι. Οὕτως ἄν τις ἐρευνώμενος καὶ προγιγνώσκων τοὺς καιροὺς, μάλιστ᾿ ἂν εἰδείη περὶ ἑκάστου, καὶ τὰ πλεῖστα τυγχάνοι τῆς ὁγιείης, καὶ κατ᾿ ὀρθὸν φέροιτο οὐκ ἐλάχιστα ἐν τῇ τέχνῃ. Εἰ δὲ δοκέοι τις ταῦτα μετεωρολόγα εἶναι, εἰ μετασταίη τῆς γνώμης, μάθοι ἂν ὅτι οὐκ ἐλάχιστον μέρος ξυμβάλλεται ἀστρονομίη ἐς ἰητρικὴν, ἀλλὰ πάνυ πλεῑστον. Ἅμα γὰρ τῇσιν ὥρῃσι καὶ αἱ κοιλίαι μεταβάλλουσι τοῖσιν ἀνθρώποισιν.

ان الطبيب اذا علم كل ما ذكرنا من الامور أو جلها ولم يجهلها فانه اذا دخل مدينة لم يدخلها قبل ذلك ولم تكن له بها خبرة لم يسقط عنه من أمرها شىء لا من الامراض البلادية ولا من طبائع بطون الابدان ولا كيف هى ولا على أية هيئة هى فعند ذلك لا يخفى عليه علاج الاسقام ولا يعدو وجه صواب ما ينبغى أن يعالج به وان هو لم يعلم أحد هذه المواضع التى ذكرنا لم يقدر أن يعالج أحدا ولا يستعمل فكره فيه

اذا مضى شىء من الزمان والسنة فان الطبيب سيخبر بكل مرض عام يعرض لاهل تلك المدينة فى الشتاء وفى القيظ وكل مرض خاص يعرض لكل واحد من أهلها من قبل تغير أغذيتهم

اذا لم تكن الامراض من فساد الهواء فانه لا ينزل المرض بأهل المدينة عامة ولكنه يكون متفرقا فاذا فكر الطبيب فى هذا النوع وفى هذه الاشياء فعلم علما كافيا كيف تكون الازمنة كان حريا أن يكون علمه صوابا فى الاشياء كلها ويقع على الصحة لعلمه بالداء ويكون صوابه فى الصنعة كثيرا وخطاؤه يسيرا

فان ظن أحد أن الاشياء التى ذكرنا هى من العلم العلوى فأقر به وصدقه فانه سيعلم أن علم النجوم ليس بجزء صغير من علم الطب وذلك أن بطون الناس تتغير فى بعض الازمنة