De Natura Hominis (Nature of Man)
12. Ὁκόσοι πῦον πολλὸν πτύουσιν ἄτερ πυρετοῦ ἐόντες, καὶ ὁκόσοισιν ὑπὸ τὸ οὖρον πῦον ὑφίσταται πολλὸν ἄτερ ὀδύνης ἐούσης, καὶ ὁκόσοισι τὰ ὑποχωρήματα αἱματώδεα ὥσπερ ἐν τῇσι δυσεντερίῃσι καὶ χρόνιά ἐστιν ἐοῦσι πέντε καὶ τριήκοντα ἐτέων καὶ γεραιτέροισι, τουτέοισι πᾶσιν ἀπὸ τοῦ αὐτέου τὰ νουσήματα γίνεται· ἀνάγκη γὰρ τουτέους ταλαιπώρους τε γενέσθαι καὶ φιλοπόνους τῷ σώματι καὶ ἐργάτας νεηνίσκους ἐόντας, ἔπειτα δὲ ἐξανεθέντας τῶν πόνων σαρκωθῆναι μαλθακῇ σαρκὶ καὶ πουλὺ διαφερούσῃ τῆς προτέρης, καὶ πολλὸν διακεκριμένον ἔχειν τὸ σῶμα τό τε προϋπάρχον καὶ τὸ ἐπιτραφὲν, ὥστε μὴ ὁμονοεῖν. Ὁκόταν οὖν νόσημά τι καταλάβῃ τοὺς οὕτω διακειμένους, τὸ μὲν παραχρῆμα διαφεύγουσιν, ὕστερον δὲ μετὰ τὴν νοῦσον χρόνῳ τήκεται τὸ σῶμα, καὶ διαῤῥέει διὰ τῶν φλεβῶν, ᾗ ἂν εὐρυχωρίης μάλιστα τύχῃ, ἰχωροειδές· ἢν μὲν οὖν ὁρμήσῃ ἐς τὴν κοιλίην τὴν κάτω, σχεδόν τι οἷόν περ ἐν τῷ σώματι ἂν ἐνέῃ τοιοῦτον καὶ τὸ διαχώρημα γίνεται· ἅ τε γὰρ τῆς ὁδοῦ κατάντεος ἐούσης, οὐχ ἵσταται πολλὸν χρόνον ἐν τῷ ἐντέρῳ. Ὁκόσοισι δ’ ἂν ἐς τὸ στῆθος ἐσρυῇ, ὑπόπυοι γίνονται· ἅτε γὰρ τῆς καθάρσιος ἀνάντεος ἐούσης, καὶ χρόνον ἐναυλιζόμενον πουλὺν ἐν τῷ στήθει, κατασήπεται καὶ γίνεται πυοειδές. Ὁκόσοισι δ’ ἂν ἐς τὴν κύστιν ἐξερεύγηται, ὑπὸ τῆς θερμότητος τοῦ χωρίου τοῦτο καὶ θερμὸν καὶ λευκὸν γίνεται, καὶ διακρίνεται· καὶ τὸ μὲν ἀραιότατον ἐφίσταται ἄνω, τὸ δὲ παχύτατον κάτω, ὃ δὴ πῦον καλέεται. Γίνονται δὲ καὶ οἱ λίθοι τοῖσι παιδίοισι διὰ τὴν θερμότητα τοῦ χωρίου τε τουτέου καὶ τοῦ ὅλου σώματος, τοῖσι δὲ ἀνδράσιν οὐ γίνονται λίθοι διὰ τὴν ψυχρότητα τοῦ σώματος. Εὖ γὰρ χρὴ εἰδέναι, ὅτι ὁ ἄνθρωπος τῇ πρώτῃ τῶν ἡμερέων θερμότατός ἐστιν αὐτὸς ἑωυτοῦ, τῇ δὲ ὑστάτῃ ψυχρότατος· ἀνάγκη γὰρ αὐξανόμενον καὶ χωρέον τὸ σῶμα πρὸς βίην θερμὸν εἶναι· ὁκόταν δὲ ἄρχηται μαραίνεσθαι τὸ σῶμα, καταῤῥέον πρὸς εὐπέτειαν, ψυχρότερον γίνεται· καὶ κατὰ τοῦτον τὸν λόγον, ὁκόσον τῇ πρώτῃ τῶν ἡμερέων πλεῖστον αὔξεται ὁ ἄνθρωπος, τοσοῦτον θερμότερος γίνεται, καὶ τῇ ὑστάτῃ τῶν ἡμερέων, ὁκόσον πλεῖστον καταμαραίνεται, τοσοῦτον ἀνάγκη ψυχρότερον εἶναι. Ὑγιέες δὲ γίγνονται αὐτόματοι οἱ οὕτω διακείμενοι, πλεῖστοι μὲν ἐν τῇ ὥρῃ, ᾗ ἂν ἄρξωνται τήκεσθαι, πεντεκαιτεσσαρακονθήμεροι· ὁκόσοι δ’ ἂν τὴν ὥρην ταύτην ὑπερβάλλωσιν, ἐνιαυτῷ αὐτόματοι ὑγιέες γίνονται, ἢν μή τι ἄλλο κακουργῆται ὥνθρωπος.
جميع ما ينغت مدة كثيرة من غير أن يكون به حمى ومن يرسب فى بوله مدة كثيرة من غير أن يكون به وجع ومن برازه دموى بمنزلة من به قرحة فى الأمعاء متقادمة اذا أتت عليهم خمس وثلاثون سنة أو أكثر من ذلك يعرض لهم هذه الأمراض من سبب واحد بعينه وذلك أنه يجب أن يكون هؤلاء أصحاب أعمال يحبون التعب وأصحاب فلاحة فى حداثتهم فاذا كان بعد ذلك واستراحوا من أعمالهم تزيد اللحم منهم وما زاد عليهم حينئذ يكون لحما لينا لا يشبه اللحم الذى كان قبله ويكون البدن الذى اقتنوه الآن مباينا جدا للبدن الذى كان لهم قبل ذلك فتكون حالهم غير متشابهة فاذا أصاب من كانت هذه حاله مرض من الأمراض تخلص منه بسرعه الا أن بدنه بعد مرضه يذوب على طول الزمان وينصب من العروق التى فيه الى الموضع خاصة منه الذى فيه قضاء صديد فاذا صار ذلك الصديد الى الأمعاء جعل البراز قريبا مما فى البدن ولأن طريقة من هناك منحدر الى أسفل لا يقف فى الأمعاء مدة طويلة فأما ما ينصب منه الى الصدر فيحدث جمع المدة ولأن طريقه الى فوق يجب أن تطول مدته فى الصدر فيعفن ويصير بمنزلة المدة وأما الذى ينصب منهم الى المثانة فيبيض لونه ويتغير والسبب فى ذلك حرارة الموضع وما كان منه سخيفا طفا فى أعلاها وما كان منه غليظا رسب فى أسفلها وهو الذى يسمى مدة وقد يحدث أيضا للصبيان الحجارة بسبب حرارة هذا الموضع وجميع البدن وقد ينبغى أن تعلم أن الانسان فى أول أيامه حار جدا من ذاته وفى آخر أيامه فبارد جدا وذلك أنه يجب ضرورة اذا نشأ البدن وسار نحو ما يكون قسرا أن يسخن وذلك أن البدن اذا ابتدأ يذبل عند انحطاطه وتوليته يصير أشد بردا وبحسب كثرة نشوء الانسان فى أيامه الأول تكون شدة حرارته فان كان فى آخر أيامه وجب ضرورة أن تكون شدة برده بحسب كثرة ذبولة وأكثر من كانت هذه حاله يصح من تلقاء نفسه اذا جاوز الوقت من السنة الذى منه يبتدئ بدنه يذوب أو فى خمسة وأربعين يوما فان جاوز هذا الوقت صح بدنه من تلقاء نفسه فى سنة الا أن يخطئ الانسان على نفسه