Digital Corpus for Graeco-Arabic Studies

Hippocrates: De Salubri Diaeta (Regimen in Health)

7. Τοὺς γυμναζομένους χρὴ τοῦ χειμῶνος καὶ τρέχειν καὶ παλαίειν, τοῦ δὲ θέρεος παλαίειν μὲν ὀλίγα, τρέχειν δὲ μὴ, περιπατέειν δὲ πολλὰ κατὰ ψῦχος. Ὁκόσοι κοπιῶσιν ἐκ τῶν δρόμων, τούτους παλαίειν χρή· ὁκόσοι δὲ παλαίοντες κοπιῶσι, τούτους χρὴ τρέχειν· οὕτω γὰρ ἂν ταλαιπωρέων τῷ κοπιῶντι τοῦ σώματος διαθερμαίνοιτο καὶ ξυνιστῷτο καὶ διαναπαύοιτο μάλιστα. Ὁκόσους γυμναζομένους διάῤῥοιαι λαμβάνουσι, καὶ τὰ ὑποχωρήματα σιτώδεα καὶ ἄπεπτα, τουτέοισι τῶν τε γυμνασίων ἀφαιρέειν μὴ ἐλάσσω τοῦ τρίτου μέρεος, καὶ τῶν σιτίων τοῖσιν ἡμίσεσι χρέεσθαι· δῆλον γὰρ δὴ ὅτι ἡ κοιλίη ξυνθάλπειν οὐ δύναται ὥστε πέσσεσθαι τὸ πλῆθος τῶν σιτίων· ἔστω δὲ τουτέοισι τὰ σιτία ἄρτος ὡς ἐξοπτότατος, ἐν οἴνῳ ἐντεθρυμμένος, καὶ τὰ ποτὰ ὡς ἐλάχιστα καὶ ἀκρητέστατα, καὶ περιπάτοισι μὴ χρεέσθωσαν ἀπὸ τοῦ σιτίου· μονοσιτέειν δὲ χρὴ ὑπὸ τοῦτον τὸν χρόνον· οὕτω γὰρ ἂν μάλιστα ξυνθάλποιτο ἡ κοιλίη, καὶ τῶν ἐσιόντων ἐπικρατοίη. Γίνεται δὲ ὁ τρόπος οὗτος τῆς διαῤῥοίης τῶν σωμάτων τοῖσι πυκνοσάρκοισι μάλιστα, ὁκόταν ἀναγκάζηται ὥνθρωπος κρεηφαγέειν, τῆς φύσιος ὑπαρχούσης τοιαύτης· αἱ γὰρ φλέβες πυκνωθεῖσαι οὐκ ἀντιλαμβάνονται τῶν σιτίων τῶν ἐσιόντων· ἔστι δὲ αὕτη μὲν ὀξέη ἡ φύσις, καὶ τρέπεται ἐφ’ ἑκάτερα, καὶ ἀκμάζει ὀλίγον χρόνον ἡ εὐεξίη ἐν τοῖσι τοιουτοτρόποισι τῶν σωμάτων. Τὰ δὲ ἀραιότερα τῶν εἰδέων καὶ δασύτερα καὶ τὴν κρεηφαγίην δέχεται, καὶ τὰς ταλαιπωρίας μᾶλλον ὑπομένει, καὶ χρονιώτεραι γίνονται αὐτέοισιν αἱ εὐεξίαι. Καὶ ὁκόσοι τὰ σιτία ἀνερεύγονται τῇ ὑστεραίῃ, καὶ τὰ ὑποχόνδρια μετεωρίζεται αὐτέοισιν ὡς ἀπέπτων τῶν σιτίων ἐόντων, τουτέοισι καθεύδειν μὲν πλείονα χρόνον ξυμφέρει, τῇ δὲ ἄλλῃ ταλαιπωρίῃ ἀναγκάζειν χρὴ αὐτῶν τὰ σώματα, καὶ τὸν οἶνον ἀκρητεστέρον πινόντων καὶ πλείω, καὶ τοῖσι σιτίοισιν ἐλάσσοσι χρέεσθαι ὑπὸ τοῦτον τὸν χρόνον· δῆλον γὰρ δὴ ὅτι ἡ κοιλίη ὑπὸ ἀσθενείης καὶ ψυχρότητος οὐ δύναται τὸ πλῆθος τῶν σιτίων καταπέσσειν. Ὁκόσους δὲ δίψαι λαμβάνουσι, τουτέοισι τῶν τε σιτίων καὶ τῶν ταλαιπωριέων ἀφαιρέειν, καὶ τὸν οἶνον πινόντων ὑδαρέα τε καὶ ὅτι ψυχρότατον. Ὁκόσοισι δὲ ὀδύναι γίνονται τῶν σπλάγχνων ἢ ἐκ γυμνασίης ἢ ἐξ ἄλλης τινὸς ταλαιπωρίης, τουτέοισι ξυμφέρει ἀναπαύεσθαι ἀσίτοισι, πόματι δὲ χρέεσθαι ὅ τι ἐλάχιστον ἐς τὸ σῶμα ἐσελθὸν πλεῖστον οὖρον διάξει, ὅπως αἱ φλέβες αἱ διὰ τῶν σπλάγχνων πεφυκυῖαι μὴ κατατείνωνται πληρεύμεναι· ἐκ γὰρ τῶν τοιουτέων τά τε φύματα γίνονται καὶ οἱ πυρετοί.

وأما الذين يستعملون الرياضة فالأوفق فى الشتاء الاحضار والصراع وأما الصيف فلن يوافق هذه الأبدان فيه الاحضار وأما الصراع فينبغى أن يستعمل قليلا فأوفق الرياضة فيه 〈المشى〉 الكثير فى وقت من النهار بارد ومن أعيا من الاحضار فينبغى أن يصارع ومن أعيا من الصراع فينبغى أن يحضر فأن بدن المعيى اذا تحرك على هذا الطريق سخن وكان أحرى بأن يسكن ما به من الاعياء ومن أصابه من الناس اذا دعته الضرورة الى التعب ذرب وخرج طعامه غير منطحن ولا منهضم فأصلح التدبير له أن يترك من تعبه مقدار ثلثه على الأقل ومن طعامه مقدار نصفه فانه من البين أن المعده منه لا يمكنها أن تسخن أطعمة كثيرة حتى تستمرئها ولتكن الأطعمة التى يتناولها خبزا نضيجا مفتوفا فى شراب ويشربه قليلا ممزوجا مزاجا معتدلا ويتجنب المشى بعد الطعام ويجعل طعامه مرة واحدة فى اليوم ما دام الذرب فان المعدة انما يمكنها أن تسخن وتهضم ما يردها على هذه الصفة خاصة وانما يعرض هذا الصنف من الذرب للأبدان التى اللحم منها مستحصف وخاصة اذا اضطروا أن يتناولوا من الأغذية اللحوم التى طبيعتها هذه الطبيعة وذلك أن العروق اذا تكاثفت لم تقبل الغذاء الداخل فيها والأبدان التى حالها حادة تميل الى الجهتين جميعا وخصمها لا يدوم الا زمانا يسيرا وأما الأبدان المتخلخلة الكثيرة الشعر فاحتمالها لما تضطر اليه من تناول الأطعمة والتعب أكثر ومدة بقاء خصبها أطول واذا عرض لأحد أن يتجشأ طعم طعامه من غد اليوم الذى أكله فيه وعرضت له نفخة فيما دون الشراسيف فانما يكون ذلك اذا لم ينهضم طعامه فالأصلح له أن ينام مدة طويلة واذا كان من غد ذلك اليوم أتعب بدنه وجعل شرابه أكثر مما كان وأقرب الى الضروفة واستعمل من الأطعمة أقل مما كان يستعمله قبل ذلك فانه من البين أن المعده منه بسبب ضعفها ويردها لا يمكنها أن تهضم أطعمة كثيرة وأما من أصابه عطش شديد فالأصلح له أن يقلل من طعامه ومن تعبه ويشرب شرابه وهو شديد البرد جدا أكثر المزاج وأما من عرض له وجع فى أحشائه من رياضة أو مشى فالأصلح له أن يسكن ويستقر من غير أن يتناول شيئا من الأطعمة وأما الشراب فيشرب منه ما اذا ورد المقدار اليسير منه الى البدن أدر البول ادرارا كثيرا كيما لا تتمدد العروق التى فى الاحشاء منه اذا امتلات وذلك أن الأورام والحميات إنما تعرض عن هذا