Digital Corpus for Graeco-Arabic Studies

Aristotle: Historia Animalium (History of Animals)

Συμβέβηκε δὲ τῶν μὲν ἐναίμων τὰ ἐντὸς μόρια ὀνόματα ἔχειν· πάντα γὰρ σπλάγχνα ἔχει τὰ ἔσωθεν· τῶν δ’ ἀναίμων οὐδέν, ἀλλὰ κοινὸν τούτοις καὶ ἐκείνοις πᾶσι κοιλία καὶ στόμαχος καὶ ἔντερον. Οἱ δὲ καρκίνοι, περὶ μὲν τῶν χηλῶν καὶ τῶν ποδῶν, ὅτι ἔχουσι καὶ πῶς ἔχουσιν, εἴρηται πρότερον· ὡς δ’ ἐπὶ τὸ πολὺ πάντες τὴν δεξιὰν ἔχουσι μείζω χηλὴν καὶ ἰσχυροτέραν. Εἴρηται δὲ πρότερον καὶ περὶ ὀφθαλμῶν, ὅτι εἰς τὸ πλάγιον βλέπουσιν οἱ πλεῖστοι. Τὸ δὲ κύτος τοῦ σώματος ἕν ἐστιν ἀδιόριστον, ἔτι δὲ κεφαλή, καὶ εἴ τι ἄλλο μόριον. Ἔχουσι δ’ ὀφθαλμοὺς οἱ μὲν ἐκ τοῦ πλαγίου ἄνω ὑπὸ τὸ πρανὲς εὐθὺς πολὺ διεστῶτας, ἔνιοι δ’ ἐν μέσῳ καὶ ἐγγὺς ἀλλήλων, οἷον οἱ Ἡρακλεωτικοὶ καὶ αἱ μαῖαι. Ὑποκάτω δὲ τὸ στόμα τῶν ὀφθαλμῶν, καὶ ἐν αὐτῷ ὀδόντας δύο ὥσπερ ὁ κάραβος, πλὴν οὐ στρογγύλοι οὗτοι ἀλλὰ μακροί. Καὶ ἐπὶ τούτων ἐπικαλύμματά ἐστι δύο, ὧν μεταξύ ἐστιν οἷάπερ ὁ κάραβος ἔχει πρὸς τοῖς ὀδοῦσιν. Δέχεται μὲν οὖν τὸ ὕδωρ παρὰ τὸ στόμα, ἀπωθῶν τοῖς ἐπικαλύμμασιν, ἀφίησι δὲ κατὰ τοὺς ἄνω πόρους τοῦ στόματος, ἐπιλαμβάνων τοῖς ἐπικαλύμμασιν, ᾗ εἰσῆλθεν· οὗτοι δ’ εἰσὶν εὐθὺς ὑπὸ τοὺς ὀφθαλμούς· καὶ ὅταν δέξηται τὸ ὕδωρ, ἐπιλαμβάνει τὸ στόμα τοῖς ἐπικαλύμμασιν ἀμφοτέροις, ἔπειθ’ οὕτως ἀποπυτίζει τὴν θάλατταν. Ἐχόμενος δὲ τῶν ὀδόντων ὁ στόμαχος βραχὺς πάμπαν, ὥστε δοκεῖν εὐθὺς εἶναι μετὰ τὸ στόμα τὴν κοιλίαν. Καὶ κοιλία τούτου ἐχομένη δικρόα, ἧς ἐκ μέσης μὲν τὸ ἔντερόν ἐστιν ἁπλοῦν καὶ λεπτόν· τελευτᾷ δὲ τὸ ἔντερον ὑπὸ τὸ ἐπικάλυμμα τὸ ἔξω, ὥσπερ εἴρηται καὶ πρότερον. Ἔχει δὲ τὸ μεταξὺ τῶν ἐπικαλυμμάτων, οἷάπερ ὁ κάραβος, πρὸς τοῖς ὀδοῦσιν. Ἐν δὲ τῷ κύτει ἔσω χυμός ἐστιν ὠχρός, καὶ μίκρ’ ἄττα προμήκη λευκά, καὶ ἄλλα πυρρὰ διαπεπασμένα. Διαφέρει δ’ ὁ ἄρρην τῆς θηλείας τῷ μεγέθει καὶ τῷ πλάτει καὶ τῷ ἐπικαλύμματι· μεῖζον γὰρ τοῦτο ἔχει ἡ θήλεια, καὶ πλέον ἀφεστηκὸς καὶ συνηρεφέστερον, καθάπερ καὶ ἐπὶ τῶν θηλειῶν καράβων.

Τὰ μὲν οὖν τῶν μαλακοστράκων μόρια τοῦτον ἔχει τὸν τρόπον.

〈الحيوان اللين الخزف — تابع〉

ويعرض للحيوان الدمى أن يكون لجميع أجوافها أسماء؛ وليس للأعضاء التى تكون فى باطن الحيوان الذى ليس له دم اسم آخر مشترك عام. ولجميع ذلك الصنف بطون ومعد ومعى.

وقد وصفنا فيما سلف أن لأجناس السراطين زناقين [pinces] ورجلين وكيف خلقتهما. وينبغى أن نعلم أن الزناقة اليمنى أعظم وأقوى من اليسرى أكثر من ذلك، وأن عيونها ناظرة إلى الجانب الواحد؛ وذلك فى أكثرها معروف. فأما جثتها فليست بمفترقة ولا منفصلة ولا محدودة بأعضاء معروفة. وعيون بعضها تكون فوق من ناحية واحدة فيما يلى مقدم أجسادها، وهى مفترقة بعضها من بعض جداً. ومنها ما عيناه يقرب بعضها من بعض مثل عينى السرطان الذى يسمى الهرقلية والتى تسمى مياس (μαιασ). وتحت العينين تكون أفواهها، وفيها سنان 〈مثلما فى〉 قرابوى؛ وليست هاتان السنان مدورتين، بل مستطيلتين، وعليهما بابان [lamelles]، وبينهما عضو مثل العضو الذى لقرابوس. وهى تقبل الماء بأفواهها وتدفع بتلك الأبواب الأماكن التى منها دخل الماء وتلك السبل التى تدفع منها الماء تحت عينيها؛ وإذا قبلت الماء أغلقت أفواهها بهذين البابين ثم ألقت الماء ودفعته. — وبعد الأسنان لها أفواه معد قصيرة جداً بقدر ما يظن الذى يعاين أجوافها أنها ليس لها غير بطون فقط و [٩٠] بطونها مشقوقة باثنين. ومن تلك البطون يخرج معىً مبسوط دقيق؛ وآخر هذا المعى ينتهى إلى ناحية الأبواب كما وصفنا فيما سلف. ولها فيما بين الأغطية عضو مثل العضو الذى لقرابوس، قريب من الأسنان. وفى داخل أجسادها رطوبة صفراء اللون، وأجزاء صغار مستطيلة بيض وأجزاء أخر حمر مشبكة بعضها ببعض. — وفيما بين الذكر والأنثى اختلاف من قبل العظم والغلظ والغطاء، من قبل أن غطاء الأنثى أعظم وبعضه متباعد عن بعض تباعداً كبيراً، وليس يلاصق مثل غطاء الذكر، ومثل هذا العرض يعرض لأناث قرابوى.

فهذه حال صفة الحيوان البحرى اللين الخزف.