Digital Corpus for Graeco-Arabic Studies

Galen: In Hippocratis Epidemiarum librum I (On Hippocrates' Epidemics I)

ρήγνυϲθαι διὰ τὸ τοῦ πνεύματοϲ πλῆθοϲ, ὃ καὶ τοὺϲ ἀϲκούϲ τε καὶ τοὺϲ πίθουϲ ῥήγνυϲιν ἀθροιζόμενον ἐν τῷ γλεύκει ζέοντι. τοῦτ’ οὖν τὸ ϲύμπτωμα τοῖϲ τότε γενομένοιϲ καύϲοιϲ οὐκ ἠκολούθηϲεν, οὖϲί γε μετρίοιϲ, ὡϲ προείρηται.

Ἐπάρματα δὲ παρὰ τὰ ὦτα πολ- λοῖϲιν ἑτερόρροπα ἦν καὶ ἐξ ἀμφοτέρων, τοῖϲι πλείϲτοι- ϲιν ἀπύροιϲιν ὀρθοϲτάδην· ἔϲτι δ’ οἳ ϲμικρὰ ἐπεθερμαί- νοντο. κατέϲβη πᾶϲιν ἀϲινέωϲ οὐδ’ ἐξεπύηϲεν οὐδενὶ ὥϲπερ τὰ ἐξ ἄλλων προφάϲεων. ἦν δ’ ὁ τρόποϲ αὐτῶν χαῦνα, μεγάλα, κεχυμένα, οὐ μετὰ φλεγμονῆϲ, ἀνώδυνα· πᾶϲιν ἀϲήμωϲ ἠφανίϲθη.

Τὰ εἰρημένα πάντα διὰ τὴν πλεονεξίαν ἐγένετο τῆϲ ἀχλυώδουϲ οὐϲίαϲ, ὑφ’ ἧϲ τὰ μὲν ἅμα τῷ φλέγματι πέφυκε γίνεϲθαι, τὰ δὲ ἅμα τῇ ξανθῇ χολῇ, τὰ [δὲ] ἐρυϲιπελατώδη, ὅταν δ’ ἅμα τῷ αἵματι, τὰ φλεγμονώδη. καθίϲταται δὲ ἅπαντα ῥᾳδίωϲ, διαφορουμένηϲ τῆϲ τοι- αύτηϲ οὐϲίαϲ ἑτοίμωϲ. ἔμπαλιν δ’ αὐτοῖϲ ὅϲα διὰ παχὺν καὶ γλίϲχρον γίνεται χυμὸν δυϲδιαφόρητα δεινῶϲ ὑπάρχει. τὰ δ’ ἐν τῇ προκειμένῃ καταϲτάϲει γεγενημένα χαῦνά τε ἦν, τουτέϲτι μαλακὰ καὶ ὑπείκοντα τοῖϲ δακτύλοιϲ καὶ κατὰ τὴν ἐπίθλιψιν αὐτῶν βοθρούμενα, καὶ οὐ μετὰ φλεγμονῆϲ, ὅπερ ἐϲτὶν οὐ μετὰ φλογώϲεωϲ, ἀνώδυνά τε διὰ τὸ μηδέτερον αὐτοῖϲ ϲυνεῖναι τῶν τὰϲ ὀδύναϲ ἐργαζομένων. ἔϲτι δὲ ταῦτα τάϲιϲ τῶν ϲωμάτων καὶ δυϲκραϲία ϲφοδρά. τάϲιϲ μὲν οὖν γίνεται διὰ τοὺϲ παχεῖϲ καὶ γλίϲχρουϲ χυμοὺϲ ἐμφραϲϲομένουϲ δυϲλύ- τωϲ τοῖϲ πάϲχουϲι μέρεϲι, δυϲκραϲία δ’ ἰϲχυρὰ διὰ τὸ θερμοὺϲ ἄγαν ἢ ψυχροὺϲ ὑπάρχειν αὐτούϲ, ὥϲτ’ εἰκότωϲ ἀνώδυνα τὰ χαῦνα καὶ χωρὶϲ ἑλκώϲεώϲ ἐϲτιν οἰδήματα. διότι δὲ τοιαῦτ’ ἦν καὶ ῥᾳδίωϲ ἐλύετο, διὰ ταῦτ’ οὐκ ἐξεπύηϲεν, ὥϲπερ τὰ ἐπ’ ἄλλαιϲ προφάϲεϲιν. ὀνομάζει δὲ προφάϲειϲ ὁ Ἱπποκράτηϲ ἐνίοτε μέν, ὡϲ ἔθοϲ ἐϲτὶ τοῖϲ πολλοῖϲ, ἐπὶ τῶν ψευδῶϲ λεγομένων αἰτιῶν φέρων τοὔνομα, πολλάκιϲ δὲ τὰϲ φανερὰϲ αἰτίαϲ οὕτωϲ καλεῖ, καί ποτε καὶ πάϲαϲ αὐτὰϲ ἁπλῶϲ. ἀλλὰ νῦν γε τὰϲ ἐπ’ ἄλλαιϲ προφάϲεϲιν ἐκ- πυήϲειϲ εἴρηκεν ὅϲαϲ ἐδίδαξεν αὐτὸϲ ἐν πυρετοῖϲ γινομέναϲ, ἐν οἷϲ

ويصدعها بسبب كثرة الرياح التي تتولّد فيه، كما قد يعرض في خوابئ من غليان العصير. ⟨…⟩

(أبقراط:) وحدث لكثير من الناس أورام عند الآذان، منها في جانب واحد ومنها في الجانبين. وكان أكثر من حدث له ذلك ليست به حمّى ويذهب ويجيء، ومنهم من كان يسخن سخونة يسيرة. وسكنت تلك الأورام في جميعهم من غير مكروه، ولم تتقيّح في واحد منهم كما تتقيّح إذا كانت من علل أخرى. وكانت تلك الأورام أوراماً رخوة عظيمة منفوشة، ولم يكن معها التهاب ولا وجع، وتحلّلت عن جميعهم.

(جالينوس:) ⟨…⟩ الجوهر الضبابيّ إذا كثر مع البلغم تولّد عنه الأورام الرخوة البيضاء، وإذا كثر مع المرّة الصفراء تولّد منه نوع من الحمرة، وإذا كثر مع الدم تولّد عنه نوع من الفلغموني.

وما كان من الأورام أحد أسباب الجوهر الضبابيّ فهو ينحلّ بسرعة بتحلّل هذا الجوهر. وبخلاف ذلك الأورام التي تكون بسبب خلط غليظ لزج تبقى زماناً طويلاً من قبل أنّها عسرة التحلّل بطيئة التبدّد ⟨…⟩

علامة الأورام التي فيها جوهر ضبابيّ أنّها رخوة ليّنة مواتية للأصابع إذا غمز عليها †ىعه† ⟨…⟩

الوجع يحدث عن الأورام لأمرين: أحدهما تمدّد الأجسام والآخر سوء المزاج المفرط. فالتمدّد يكون من الأخلاط الغليظة اللزجة التي قد يبست في المواضع السقيمة حتّى يفسد تخلّصها منها. وأمّا سوء المزاج المفرط فيكون من أنّ تلك الأخلاط حارّة جدّاً أو باردة جدّاً ⟨…⟩