Prognosticon (Prognostic)
2. Σκέπτεσθαι δὲ χρὴ ὧδε ἐν τοῖσιν ὀξέσι νουσήμασι· πρῶτον μὲν τὸ πρόσωπον τοῦ νοσέοντος, εἰ ὅμοιόν ἐστι τοῖσι τῶν ὑγιαινόντων, μάλιστα δὲ, εἰ αὐτὸ ἑωυτέῳ. Οὕτω γὰρ ἂν εἴη ἄριστον, τὸ δ᾿ ἐναντιώτατον τοῦ ὁμοίου, δεινότατον. Εἴη δ᾿ ἂν τὸ τοιόνδε· ῥὶς ὀξεῖα, ὀφθαλμοὶ κοῖλοι, κρόταφοι ξυμπεπτωκότες, ὦτα ψυχρὰ καὶ ξυνεσταλμένα, καὶ οἱ λοβοὶ τῶν ὤτων ἀπεστραμμένοι, καὶ τὸ δέρμα τὸ περὶ τὸ μέτωπον σκληρόν τε καὶ περιτεταμένον καὶ καρφαλέον ἐόν. Καὶ τὸ χρῶμα τοῦ ξύμπαντος προσώπου χλωρόν τε ἢ καὶ μέλαν ἐὸν, καὶ πελιὸν, ἢ μολιβδῶδες. Ἢν μὲν οὖν ἐν ἀρχῇ τῆς νούσου τὸ πρόσωπον τοιοῦτον ᾖ, καὶ μήπω οἷόν τε ᾖ τοῖσιν ἄλλοισι σημείοισι ξυντεκμαίρεσθαι, ἐπανερέσθαι χρὴ, μὴ ἠγρύπνησεν ὁ νοσέων, ἢ τὰ τῆς κοιλίης ἐξυγρασμένα ᾖ ἰσχυρῶς, ἢ λιμῶδές τι ἔχῃ αὐτόν· κἢν μέν τι τουτέων ὁμολογέῃ, ἧσσον νομίζειν δεινὸν εἶναι· κρίνεται δὲ τὰ τοιαῦτα ἐν ἡμέρῃ τε καὶ νυκτὶ, ἢν διὰ ταύτας τὰς προφάσιας τὸ πρόσωπον τοιοῦτον ᾖ. Ἢν δὲ μηδὲν τουτέων φῇ εἶναι, μηδὲ ἐν τῷ χρόνῳ τῷ προειρημένῳ καταστῇ, εἰδέναι χρὴ ἐγγὺς ἐόντα τοῦ θανάτου. Ἢν δὲ καὶ παλαιοτέρου ἐόντος τοῦ νουσήματος, ἢ τριταίου ἢ τεταρταίου, τὸ πρόσωπον τοιοῦτον ᾖ, περὶ τουτέων ἐπανε ρέσθαι, περὶ ὧν καὶ πρότερον ἐκέλευσα, καὶ τἄλλα σημεῖα σκέπτεσθαι, τά τε ἐν τῷ ξύμπαντι προσώπῳ, τά τε ἐν τῷ σώματι, καὶ τὰ ἐν τοῖσιν ὀφθαλμοῖσιν. Ἢν γὰρ τὴν αὐγὴν φεύγωσιν, ἢ δακρύωσιν ἀπροαιρέτως, ἢ διαστρέφωνται, ἢ ὁ ἕτερος τοῦ ἑτέρου ἐλάσσων γίγνηται, ἢ τὰ λευκὰ ἐρυθρὰ ἴσχωσιν, ἢ πελιὰ, ἢ φλέβια μέλανα ἐν ἑωυτέοισιν ἔχωσιν, ἢ λῆμαι φαίνωνται περὶ τὰς ὄψιας, ἢ καὶ ἐναιωρεύμενοι, ἢ ἐξίσχοντες, ἢ ἔγκοιλοι ἰσχυρῶς γιγνόμενοι, ἢ αἱ ὄψιες αὐχμῶσαι καὶ ἀλαμπέες, ἢ τὸ χρῶμα τοῦ ξύμπαντος προσώπου ἠλλοιωμένον ᾖ, ταῦτα πάντα κακὰ νομίζειν καὶ ὀλέθρια εἶναι. Σκοπέειν δὲ χρὴ καὶ τὰς ὁποφάσιας τῶν ὀφθαλμῶν ἐν τοῖσιν ὕπνοισιν· ἢν γάρ τι ὑποφαίνηται τοῦ λευκοῦ, τῶν βλεφάρων μὴ ξυμβαλλομένων, μὴ ἐκ διαῤῥοίης ἢ φαρμακοποσίης ἐόντι, ἢ μὴ εἰθισμένῳ οὕτω καθεύδειν, φλαῦρον τὸ σημεῖον καὶ θανατῶδες λίην. Ἢν δὲ καμπύλον γένηται, ἢ πελιὸν, ἢ ὠχρὸν βλέφαρον, ἢ χεῖλος, ἢ ῥὶς, μετά τινος τῶν ἄλλων σημείων, εἰδέναι χρὴ ἐγγὺς ἐόντα θανάτου· θανατῶδες δὲ καὶ χείλεα ἀπολυόμενα, καὶ κρεμάμενα, καὶ ψυχρὰ, καὶ ἔκλευκα γιγνόμενα.
وقد ينبغى ان تجعل نظرك فى الامراض الحادة على هذا الطريق. انظر اولا الى وجه المريض هل يشبه وجوه الاصحاء وخاصة هل شبه ما كان عليه. فانه اذا كان كذلك فهو على افضل حالاته. فاما الوجه الذى هو من المضادة لذلك الوجه الشبيه فى الغاية بما كان عليه فهو اردى الوجوه٭ وهذه صفته. يكون الانف منه حادا والعينان غائرتين والصدغان لاطئين والاذنان باردتين منقبضتين وشحمتاهما منقلبتين والجلدة التى على الجبهة صلبة ممتدة جاسية ولون الوجه كله اخضر او اسود او كمدا او رصاصيا٭ فان كان الوجه فى اول المرض بهذه الحال وليس يمكنك بعد ان تستدل مع ذلك بسائر الدلائل فقد ينبغى لك ان تسأل هل سهر ذلك الانسان او لان بطنه لينا شديدا او ناله شىء من الجوع. فان ادلى بشىء من ذلك فينبغى ان تظن به انه اقل رداة. وذلك يمتحن حتى تعرف هل صار الوجه بهذه الحال من قبل هذه الاسباب فى يوم وليلة. فان لم يدل بشىء من ذلك ولم يسكن المه فى المدة التى حددتها قبيل فينبغى ان تعلم ان ذلك من دلائل الموت٭
فان كان المرض قد جاوز ثلثة ايام وكان الوجه بهذه الحال فقد ينبغى ان تسأل عن تلك الاشياء التى تقدمت اليك فى المسألة عنها وتتفقد سائر الدلائل التى فى البدن كله وفى العينين٭ فان العينين ان كانتا تحيدان عن الضوء او كانتا تدمعان من غير ارادة او كانتا مزورتين او كانت احداهما اصغر من الاخرى او احمر بياضهما او كانت فيهما عروق كمدة او سود او كان فيهما رمص او كانتا مضطربتين او ناتئتين او غائرتين جدا وكان لون الوجه كله متغيرا فينبغى ان تظن بهذه الدلائل كلها انها دلائل ردية قتالة٭ وقد ينبغى ان تتفقد ما يظهر من باطن العينين فى وقت النوم. فانه ان ظهر شىء من بياضهما والجفنان منطبقان ثم لم يكن ذلك عن ذرب او شرب دواء مسهل ولم يكن ايضا فيمن عادته ان ينام وعيناه بتلك الحال فان ذلك دليل ردى قتال جدا٭ فان كان الجفن ملتويا او كان كمدا او كانت الشفة او الانف بتلك الحال مع بعض تلك العلامات الباقية فينبغى ان يعلم المريض قريب من الموت٭